അനന്തനാഗത്തിന്റെ മുകളിൽ , ജലത്തിൽ പള്ളിയുറങ്ങുന്ന മഹാവിഷ്ണു : വിഗ്രഹത്തിന് താഴെ കണ്ണാടി പ്രതിബിംബം , ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പടി കടന്നാൽ രാജാക്കന്മാർക്ക് മരണം

നേപ്പാളിൽ ഏറെ പ്രത്യേകതകളുള്ള ക്ഷേത്രമാണ് ബുദ്ധനീലകണ്ഠ ക്ഷേത്രം. 1400 വർഷം പഴക്കമുള്ള മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ വിഗ്രമാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രത്യേകത . നേപ്പാളിലെ കാഠ്മണ്ഡുവിലാണ് ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത് . മുമ്പ് കണ്ട വിഷ്ണു ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഏറെ വ്യത്യസ്തമായ ഒന്നാണിത്.

വെള്ളത്തില്‍ കുറച്ചു ഉയര്‍ന്നു കിടക്കുന്ന കരിങ്കല്‍ വിഗ്രഹത്തില്‍ പള്ളിയുറങ്ങുന്ന വിഷ്ണുവാണ് ഇവിടുത്തെ പ്രതിഷ്ഠ. കാഠ്മണ്ഡു ജില്ലയിൽ ശിവപുരി മലയുടെ താഴ്‌വരയില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ക്ഷേത്രം ഓപ്പണ്‍ എയര്‍ ടെംപിള്‍ കൂടിയാണ്. തുറന്ന നിലയിലുള്ള ഈ ക്ഷേത്രത്തില്‍ അത്യപൂര്‍വ്വമായ പല വാസ്തുവിദ്യകളും ശില്പങ്ങളും കാണാം. .

13 മീറ്റര്‍ നീളമുള്ള തടാകത്തില്‍ ഒറ്റക്കരിങ്കല്ലിൽ കൊത്തിയ നിലയിലാണ് ഇവിടുത്തെ വിഗ്രഹമുള്ളത്. ഒറ്റക്കരിങ്കല്ലിൽ കൊത്തിയ അനന്തനാഗത്തിന്റെ മുകളില്‍ കിടക്കുന്ന രൂപത്തിലുള്ള ഈ വിഗ്രഹം ഇവിടെ മാത്രമേ കാണുവാന്‍ സാധിക്കൂ. ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിന്റെ മധ്യഭാഗത്ത് എല്ലാ വശങ്ങളിലും റെയിലിംഗുകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട ചതുരാകൃതിയിലുള്ള ഒരു കുളം ഉണ്ട്.ഒരു തുണികൊണ്ടുള്ള മേലാപ്പ് കൊണ്ട് പൊതിഞ്ഞ് കുളത്തിന്റെ മധ്യഭാഗത്താണ് ആദിശേഷന്റെ ശയനം.

ഒരു കർഷകനും ഭാര്യയും തങ്ങളുടെ നിലം ഉഴുതുമറിച്ചപ്പോൾ കലപ്പ ശക്തമായി എന്തോ തട്ടിയെന്നും , കലപ്പ തട്ടിയത് വിഷ്ണുവിഗ്രഹത്തിലാണെന്ന് കണ്ടെത്തിയെന്നും പറയപ്പെടുന്നു . വിഗ്രഹത്തിൽ നിന്ന് ഒഴുകുന്ന രക്തത്തിൽ പാടം ചുവന്നുതുടങ്ങി. തുടർന്ന് വിഗ്രഹം നിലവിലെ സ്ഥാനത്ത് പ്രതിഷ്ഠിച്ചുവെന്നാണ് പറയപ്പെടുന്നത്.

ബുദ്ധനീലകണ്ഠ എന്ന പേര് ബുദ്ധന് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രതീതി നൽകുന്നു. വിഗ്രത്തിന് 5 മീറ്റർ നീളമുണ്ട്, ഏകദേശം 13 മീറ്റർ നീളമുള്ള ഒരു കുളത്തിന്റെ മധ്യഭാഗത്ത് ചാഞ്ഞുകിടക്കുന്ന നിലയിലാണിത്. വിഷ്ണുവിന്റെ വിഗ്രഹം കിടക്കുന്ന ജലത്തിന്റെ ഉപരിതലത്തിന് താഴെ ഒരു കണ്ണാടി പ്രതിബിംബം ഉണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.

പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിൽ കാന്തിപൂരിലെ ഒമ്പതാമത്തെ രാജാവായിരുന്ന പ്രതാപ് മല്ലയ്‌ക്ക് ഒരു ദർശനം ഉണ്ടായതായി . ഇതനുസരിച്ച് നേപ്പാളിലെ ഏതൊരു രാജാവും ഈ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിക്കുമ്പോൾ മരിക്കും എന്നാണ് വിശ്വാസം. ഈ ദർശനം മൂലം നേപ്പാളിലെ ഒരു രാജാവും ഈ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.