പഠനത്തിൽ നിന്ന് പിന്തിരിഞ്ഞ ബാല്യം; പതിറ്റാണ്ടുകളുടെ സംഗീത സപര്യയ്‌ക്ക് പിന്നിലെ സ്കൂൾ അനുഭവം ഇങ്ങനെ

ഇന്ത്യയിലെന്നല്ല ലോകത്തെവിടെയും ആമുഖമില്ലാതെ പരിചയപ്പെടുത്താവുന്ന സംഗീത ശബ്ദം അതാണ് ലതാ മങ്കേഷ്‌കർ എന്ന ഗായികയെ വ്യത്യസ്തയാക്കുന്നത്. ഇന്ത്യന് സംഗീതലോകത്തിന്റെ വാനമ്പാടി എന്നാണ് ലതാ മങ്കേഷ്കറിനെ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നതുപോലും. ലതാ മങ്കേഷ്കരിന്റെ വിയോഗത്തില് രാജ്യം മുഴുവനും ദു:ഖത്തിലാണ്.

കഴിഞ്ഞ 6 പതിറ്റാണ്ടായി ലതാ മങ്കേഷ്‌കർ ഇന്ത്യൻ സിനിമയ്‌ക്ക് വേണ്ടി തന്റെ ശബ്ദം നൽകുന്നുണ്ട്. എന്നാൽ സ്‌കൂള് വിദ്യാഭ്യാസത്തില് ഒരു ക്ലാസ് പോലും ലത പൂര്ത്തിയാക്കിയിട്ടില്ല. എന്നിട്ടും തന്റെ സ്വരമാസ്മരികത ലോകമെമ്പാടും എത്തിച്ചു. ലതാ മങ്കേഷ്‌കർ തന്റെ പഠനം മുഴുവൻ വീട്ടിലിരുന്നായിരുന്നു പൂര്ത്തിയാക്കിയത്. സ്കൂളില് പോകാത്തതിനും ലതയുടെ ജീവിതത്തില് ഒരു കഥയുണ്ട്.

ലതാ മങ്കേഷ്‌കറിന് അഞ്ച് സഹോദരങ്ങളുണ്ട്, അവരിൽ മൂത്തയാളാണ് ലത. സഹോദരിമാരുടെ പേര് ആശ, മീന, ഉഷ, സഹോദരൻ ഹൃദയനാഥ് മങ്കേഷ്കർ. എല്ലാവരും സംഗീതമാണ് ഉപജീവനമാർഗമായി തിരഞ്ഞെടുത്തത്. ലതാ മങ്കേഷ്‌കറിന്റെ പിതാവ് 1942-ൽ മരിച്ചു. ഈ സമയത്ത് ലതാ മങ്കേഷ്കറിന് 13 വയസ്സായിരുന്നു പ്രായം. ഇതോടെ കുടുംബത്തിന്റെ എല്ലാ ഉത്തരവാദിത്വവും ലതയുടെ ചുമലിലായി.

ഇളയ സഹോദരി ആശാ ഭോസ്‌ലെയാണ് ലതയുടെ സ്കൂള് ജീവിതത്തിലെ കഥ ഒരിക്കല് പറഞ്ഞത്. ലതാ ദീദി അഞ്ചാം വയസ്സിൽ കോലാപൂരിനടുത്തുള്ള സാംഗ്ലിയിലെ ഒരു സ്‌കൂളിൽ പോകുന്നത് താൻ കാണാറുണ്ടായിരുന്നു. ലത ദീദി സ്കൂളിൽ പോകുന്നത് കണ്ടപ്പോള് ഞാനും ചേച്ചിയോടൊപ്പം കൈപിടിച്ച് സ്കൂളിൽ പോകുമായിരുന്നു. കുറച്ച് ദിവസങ്ങൾക്ക് ശേഷം, ഒരു പെൺകുട്ടിയുടെ ഫീസിന് രണ്ട് പെൺകുട്ടികൾക്ക് ഇരിക്കാൻ കഴിയില്ലെന്ന് സ്കൂളിലെ മാസ്റ്റർ പറഞ്ഞു., ഇത് കേട്ട് ലതാ ദീദിക്ക് വല്ലാത്ത വിഷമം തോന്നി. ഈ വിഷയത്തിൽ, ഞങ്ങള് രണ്ടുപേരും സഹോദരിമാരും കരഞ്ഞുകൊണ്ട് വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങി. അതിനുശേഷം ദീദി സ്കൂളിൽ പോയിട്ടില്ല.

പ്രസിദ്ധ സംഗീതജ്ഞൻ ദിനനാഥ് മങ്കേഷ്‌കറുടെ മകളായി 1929 സെപ്റ്റംബർ 28ന് ഇൻഡോറിലാണ് ലതാ മങ്കേഷ്‌കർ ജനിച്ചത്. അഞ്ചാം വയസ്സിലാണ് ലതാ മങ്കേഷ്‌കർ പാടാൻ തുടങ്ങിയത്. അച്ഛനിൽ നിന്നാണ് സംഗീതത്തിന്റെ ആദ്യ പാഠങ്ങള് ലത പഠിച്ചിരുന്നത്. 13 വയസ്സുള്ളപ്പോൾ കുടുംബത്തിന്റെ മുഴുവന് ഉത്തരവാദിത്വവും ലതയുടെ കൈകളിലേക്ക് നല്കി അച്ഛന് ലോകത്തോട് വിടപറഞ്ഞു. അതിനാൽ അവൾക്ക് പിന്നീടും സ്കൂളിൽ പോകാൻ കഴിഞ്ഞില്ല.

ലതാ മങ്കേഷ്‌കർ വിവിധ ഇന്ത്യൻ ഭാഷകളിലായി മുപ്പതിനായിരത്തിലധികം ഗാനങ്ങൾ ആലപിച്ചുണ്ട്. ഇന്ത്യയിൽ മാത്രമല്ല, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തരും ആദരണീയരുമായ പിന്നണി ഗായികമാരുടെ പേരിനൊപ്പം ലതാ മങ്കേഷ്കറും ഉണ്ടായിരുന്നു എന്നത് ഇന്ത്യയ്‌ക്ക് തന്നെ അഭിമാനമായി.

സംഗീതത്തിൽ ആദ്യ വിദ്യാഭ്യാസം നേടിയത് പിതാവിൽ നിന്നാണ്.അ ഞ്ച് വയസ്സുള്ളപ്പോൾ ലത അച്ഛന്റെ നാടകങ്ങളിൽ അഭിനേത്രിയായി . 1942-ൽ 13-ാം വയസ്സിലാണ് ലതാ മങ്കേഷ്‌കർ തന്റെ കരിയർ ആരംഭിച്ചത്. വസന്ത് ജോഗ്ലേക്കറിന്റെ മറാത്തി ചിത്രമായ കിറ്റി ഹസലിനുവേണ്ടിയാണ് തന്റെ ആദ്യ ഗാനം റെക്കോർഡ് ചെയ്തത്. 1969-ൽ പത്മഭൂഷൺ, 1989-ൽ ദാദാസാഹിബ് ഫാൽക്കെ അവാർഡ്, 1999-ൽ പത്മവിഭൂഷൺ, 2001-ൽ ഭാരതരത്‌നം, 2008-ൽ “ലൈഫ് ടൈം” എന്നിവ നൽകി രാജ്യം ലതാ മങ്കേഷ്കറെ ആദരിച്ചിട്ടുണ്ട്.