കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രം- ജ്യോതിർലിംഗ ക്ഷേത്രങ്ങൾ – 2

“ഗംഗാ തരംഗ രമണീയ ജടാ കലാപം
ഗൗരീ നിരന്തര വിഭൂഷിത വാമ ഭാഗം
നാരായണ പ്രിയമനംഗ മദാപഹാരം
വാരാണസീ പുരപതിം ഭജ വിശ്വനാഥം..”
(വിശ്വനാഥാഷ്ടകം ഭഗവാൻ ശ്രീ വേദവ്യാസൻ)

ജ്യോതിർലിംഗമെന്നാൽ ലിംഗം സ്വയം പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടതും സ്വയംഭൂ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്നതുമാണ്.അവയിലേറ്റവും പ്രസിദ്ധമാണ് കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രം. കാശി വിശ്വനാഥ ജ്യോതിർലിംഗത്തിൽ ഒറ്റത്തവണ ദർശനം നടത്തുന്നത് മറ്റ് പതിനൊന്ന് ജ്യോതിർലിംഗങ്ങളുടെ ദർശനത്തിന് തുല്യമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. കാശി വിശ്വനാഥനെ ജ്യോതിർലിംഗങ്ങളുടെ രാജാവ് എന്ന് വിളിക്കുന്നു .

നേപ്പാളിലെ ബാഗമതി നദിവരെ ഒഴുകി അലിയാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നതാണ് ഗംഗാ തീരം. കൽക്കട്ടയിൽ നിന്ന് ലക്നൗ വരെ നീളുന്ന സുന്ദരമായ ബ്രിട്ടീഷ് ജലപാത കൂടിയായിരുന്നു ഗംഗ നദി.അതിന്റെ തീരത്താണ് മനോഹരമായ കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രം. പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലും പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിലും മുസ്ലീം ഭരണാധികാരികൾ നടത്തിയ ആക്രമണങ്ങളുടെയും അതിക്രമങ്ങളുടെയും പരമ്പരയ്‌ക്ക് നഗരവും അതിലെ ക്ഷേത്രങ്ങളും ജനങ്ങളും ഇരകളായി. പ്രത്യേകിച്ച് കാശി വിശ്വനാഥ ജ്യോതിർലിംഗ ക്ഷേത്രം ഒരുപാട് ആക്രമണങ്ങൾക്കും, പ്രകൃതിക്ഷോഭങ്ങൾക്കും വിധേയമായിട്ടുണ്ട്. പക്ഷേ, എങ്ങനെയോ, നഗരം അതിജീവിക്കാനുള്ള ശക്തി കണ്ടെത്തി; ഓരോ ആക്രമണത്തിനുശേഷവും പുനർനിർമ്മിക്കപെടുക എന്നത് നഗരത്തിന്റെ ശീലമായി. 12-ാം നൂറ്റാണ്ട് വരെ നിലനിന്നിരുന്ന പുരാണങ്ങളിലെ മഹത്തായ കാശി 17-ാം നൂറ്റാണ്ടോടെ ഏതാണ്ട് അപ്രത്യക്ഷമായി എന്ന് പറയണം. പക്ഷേ, നഗരം വികൃതമാക്കപ്പെടുകയോ പൂർണ്ണമായും പരാജയപ്പെടുകയോ ചെയ്തില്ല. പക്ഷെ ശ്രീ വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ആവർത്തിച്ചുള്ള നാശവും കൃതി-വാസേശ്വര, ബിന്ദു-മാധവ ക്ഷേത്രങ്ങൾ തുടച്ചുനീക്കപ്പെട്ടതും ഇവിടെ പരാമർശിക്കേണ്ടതുണ്ട് .

1194-ൽ, അടിമ-രാജവംശത്തിലെ കുത്ബുദ്ദീൻ ഐബക്ക്, നഗരം കൊള്ളയടിക്കുകയും വിനയ ഗുപ്ത രാജാവിന്റെ (എഡി 505-508) ഭരണകാലത്ത് നിർമ്മിച്ചതെന്നു പറയപ്പെടുന്ന ശ്രീ വിശ്വനാഥന്റെ പുരാതന ക്ഷേത്രം നശിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ഐബക്ക് കാശിയിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 1,400 ഒട്ടകങ്ങൾക്ക് ചുമക്കാവുന്നത്ര സമ്പത്ത് കൊണ്ടുപോയി എന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. പിന്നീട്, റസിയ സുൽത്താന (1236-1240) ഐബക്ക് നശിപ്പിച്ച ക്ഷേത്രത്തിന്റെ സ്ഥലത്തിന് മുകളിൽ ആ അവശിഷ്ടങ്ങളിൽ നിന്ന് ലഭിച്ച തൂണുകൾ ഉപയോഗിച്ച്. ബിബി റസിയ മസ്ജിദ് ഉയർത്തി.
വീണ്ടും, പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ, പ്രാദേശിക ഹിന്ദുക്കൾ തൊട്ടടുത്തുള്ള അവിമുക്തേശ്വര ക്ഷേത്രത്തിന് സമീപം, ശ്രീ വിശ്വനാഥന്റെ ഒരു ക്ഷേത്രം സ്ഥാപിച്ചു. ഈ ക്ഷേത്രവും ജൗൻപൂരിലെ ഷാർഖി രാജാക്കന്മാരാൽ (1436-1458) ഭാഗികമായി നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. സിക്കന്ദർ ലോദി 1490-ൽഅത് പൂർണ്ണമായും നശിപ്പിച്ചു. ഏകദേശം തൊണ്ണൂറ് വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം, രാജാ തോഡർമാളിന്റെയും പണ്ഡിതനായ നാരായണ ഭട്ടയുടെയും (1514-1595) പരിശ്രമത്തിലൂടെ ലോദി നശിപ്പിച്ച സ്ഥലത്ത് ശ്രീ വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രം സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടു.

എന്നാൽ 1669-ൽ വീണ്ടും ഔറംഗസീബ് ഈ ക്ഷേത്രം തകർത്തു; കൂടാതെ, അതിന്റെ സ്ഥാനത്ത് ഗ്യാൻ വ്യാപി മസ്ജിദ് പണിതു. പക്ഷേ, അയാൾ ഒരു മുന്നറിയിപ്പിന്റെ അടയാളമായി അതിന്റെ പിൻഭാഗം ഒഴിവാക്കി. ഭക്ത ലക്ഷങ്ങൾക്കു ഇന്നും തീരാത്ത വേദനയാണ് ആ നിർമിതി .
ഇൻഡോർ തലസ്ഥാനമാക്കി മാൾവ രാജ്യം ഭരിച്ച മറാത്ത രാജ്ഞി ശ്രീമന്ത് അഖണ്ഡ് സൗഭാഗ്യവതി ദേവി ശ്രീ അഹല്യഭായ് സാഹിബ് ഹോൾക്കർ ഏകദേശം നൂറ് വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഔറംഗസേബ് നശിപ്പിച്ചതിനെ പുനർനിർമ്മിച്ചു.

അയോധ്യാ മഥുര മായാ കാശി കാഞ്ചി അവന്തിക |
പുരീ ദ്വാരവതീ ചൈവ സപ്തൈത മോക്ഷദായികഃ ||

ഈ വരികളുടെ വ്യാഖ്യാനം ഇങ്ങനെയാണ്,
പുരാതന കാലം മുതൽ തന്നെ, വിമോചനം ( മോക്ഷം ) ലഭിക്കുമെന്നുറപ്പുള്ള ഏഴ് പ്രധാന പുണ്യ നഗരങ്ങളിൽ ഒന്നായി ( സപ്തപുരി ) കാശി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു . അയോധ്യ, മഥുര, മായ (ഹരിദ്വാർ), കാശി (വാരണാസി), കാഞ്ചി, അവന്തിക (ഉജ്ജൈനി), പുരി, ദ്വാരവതി (ദ്വാരക) ,എന്നിങ്ങനെ ഇന്ത്യയിലെ പുരാതന മഹത്തായതും വിശുദ്ധവുമായ ഏഴ് നഗരങ്ങളുടെ ‘പ്രകാശം’ അല്ലെങ്കിൽ മുൻനിര നഗരമായിരുന്നു കാശി.

മഹാവിഷ്ണു ധ്യാനത്തിലിരുന്ന് മഹാദേവനെ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുത്തിയ ജ്യോതിർലിംഗത്തെ ജലത്തിൽ നിന്നെടുത്ത്, ക്ഷേത്രം പണിയുകയായിരുന്നു എന്ന് വിശ്വാസമുണ്ട്.ലോകം ഉണ്ടായപ്പോൾ സൂര്യന്റെ ആദ്യ കിരണങ്ങൾ കാശി നഗരത്തിൽ പതിച്ചതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. അതിനാൽ, ലോകാവസാനം (പ്രളയം) സംഭവിച്ചാലും കാശി നഗരം നിലനിൽക്കുമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. പുരാണങ്ങളിൽ, ഈ നഗരത്തെ ആദ്യവൈഷ്ണവ ഭൂമി എന്നും പരാമർശിക്കുന്നു, കൂടാതെ ദശാശ്വമേധ ഘട്ടിൽ ബ്രഹ്മാവ് പത്ത് അശ്വമേധ യജ്ഞങ്ങൾ നടത്തിയതായി കരുതപ്പെടുന്നു. ശക്തിയുടെ (സതി ദേവി) ഭക്തർക്ക് ഇത് ഒരു പ്രധാന സ്ഥലമാണ്, കാരണം നഗരം ഒരു ശക്തി പീഠത്തിന്റെ ആസ്ഥാനം കൂടിയാണ്.നഗരത്തിന്റെ സംരക്ഷകനാണ് ശിവൻ. ശിവന്റെ നിയമങ്ങൾ പാലിക്കുന്നതിനാൽ നവഗ്രഹങ്ങൾ (ഒമ്പത് ഗ്രഹങ്ങൾ) കാശിയിൽ വസിക്കുന്നവരെ സ്വാധീനിക്കുകയോ ബാധിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നില്ലെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു . പരമശിവന്റെ അനുവാദമില്ലാതെ അവർക്ക് നഗരത്തിൽ പ്രവേശിക്കാൻ പോലും കഴിയില്ല. കാലഭൈരവനാണ് ക്ഷേത്ര കാവൽ . ശ്രീരാമൻ രാമേശ്വരത്ത് ശിവലിംഗ പ്രതിഷ്ഠിക്കാൻ വേണ്ടി ഹനുമാനെ കൈലാസത്തിലേക്കയച്ചപ്പോൾ യാത്രാ മധ്യേ ഗരുഡൻ ശിവലിംഗത്തിന് സൂചനയായി വട്ടമിട്ട് പറന്ന് ഹനുമാന് അടയാളം കാണിച്ചു കൊടുത്തു ഗൗളി ശിവ ലിംഗത്തിനരികിലിരുന്ന് ശകുനവും കാണിച്ചിരുന്നു. ഹനുമാൻ ചെന്ന് ശിവലിംഗം സ്പർശിച്ചതും കാലഭൈരവൻ തടഞ്ഞു .പിന്നീട് നടന്ന യുദ്ധത്തിനൊടുവിലാണ് ഹനുമാന് ശിവലിംഗം ലഭിച്ചതും തിരിച്ച് രാമേശ്വരത്ത് എത്താൻ നേരം വൈകിയതും. അന്നു മുതൽ കാശിയിൽ ഗരുഡനും ,ഗൗളിക്കും കാശിയിലേക്ക് പ്രവേശനമില്ല. കാശി മഹാദേവനെ തൊഴുത് രാമേശ്വരത്തേക്ക് പോകുന്ന ഭക്തർ ഗംഗാജലം കൊണ്ടുപോയി അഭിഷേകം നടത്തണം. ഒരാരോ ഭക്തരും കാലഭൈരവാഷ്ടകം ജപിച്ച് വേണം ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രവേശിക്കാൻ . ദണ്ഡപാണി (കാർത്തികേയൻ), ഭഗവാൻ വിനായകൻ, കാലഭൈരവർ, അവിമുക്തേശ്വർ, വിഷ്ണു, വിരൂപാക്ഷൻ, വിരൂപാക്ഷഗൗരി, ശനീശ്വരൻ എന്നിവർക്ക് സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന നിരവധി ചെറിയ ക്ഷേത്രങ്ങളുമുണ്ട്.1860-കളിൽ നേപ്പാളിലെ റാണിയാണ് നന്ദിയുടെ വിഗ്രഹം ക്ഷേത്രത്തിന് സമർപ്പിച്ചത്. ശ്രീ ആദിശങ്കരാചാര്യർ, രാമകൃഷ്ണ പരമഹംസർ, സ്വാമി വിവേകാനന്ദൻ, സ്വാമി ദയാനന്ദ സരസ്വതി, ഗുരുനാനാക്ക് തുടങ്ങിയ നിരവധി പുരാതന സന്യാസിമാർ കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിക്കുകയുണ്ടായി. ഇന്നും ഇവിടെ സന്യാസികളും ,പണ്ഡിതരും ,അഘോരികളും തപസനുഷ്ഠിക്കുന്നുണ്ട്.

കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിച്ച ശേഷം ഗംഗാനദിയിൽ നിന്ന് എടുക്കുന്ന ജലം രാമേശ്വരത്തെ ശ്രീരാമനാഥസ്വാമിയുടെ ജ്യോതിർലിംഗത്തിന് അഭിഷേകത്തിനായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.രാമേശ്വരം ക്ഷേത്രത്തിലെ മണൽ കാശിയിലേക്ക് തിരികെ കൊണ്ടുവന്ന് വിശ്വനാഥന് നിവേദ്യമായി നൽകും. അതിനാൽ, കാശി, രാമേശ്വരം തീർത്ഥാടനം സമ്പൂർണ മോക്ഷത്തിനും, ജ്ഞാനത്തിനും കാരണമാകുമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ക്ഷേത്രം രാവിലെ 2:30 ന് തുറന്ന് രാത്രി 11 ന് അടയ്‌ക്കും . എന്നിരുന്നാലും, രാത്രി 9 മണിക്ക് ശേഷം , തീർത്ഥാടകർക്ക് സന്നിധാനത്തിന് പുറത്ത് നിന്ന് മാത്രമേ ഭഗവാനെ ദർശിക്കാൻ അനുവദിക്കൂ.രാവിലെ മഹാദേവനെ ഉണർത്തുന്നത് ഗുജറാത്തി ബ്രഹ്മാണരുടെ അവകാശമാണ് രാത്രി മഹാദേവനെ ഉറക്കുന്നത് തമിഴ് ബ്രഹ്മാണരുടെ അവകാശമാണ്.

കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രത്തിൽ 4 AM മുതൽ 6 PM വരെ താഴെ പറയുന്ന പൂജകൾ നടത്തപ്പെടുന്നു:
രുദ്രാഭിഷേകം : അഗ്നിയോ രുദ്രനോ ആയി ആരാധിക്കപ്പെടുന്ന പരമശിവനാണ് ഈ പൂജ സമർപ്പിക്കുന്നത്. എല്ലാ പാപങ്ങളെയും ഈ പൂജ മായ്ച്ചുകളയുകയും അന്തരീക്ഷത്തെ ശുദ്ധീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇത് നവഗ്രഹങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാത്തരം ദോഷങ്ങളും നീക്കം ചെയ്യുന്നു. മാസത്തിലെ തിങ്കളാഴ്‌ചകളും പ്രദോഷ ദിവസങ്ങളും ഈ പൂജ നടത്തുന്നതിന് ഉത്തമമാണ്.
മഹാരുദ്രാഭിഷേകം : ഈ അഭിഷേകത്തിൽ കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രതിഷ്ഠകൾക്ക് മുന്നിൽ , ഋഗ്വേദം , സാമവേദം , യജുർവേദം , അഥർവവേദം എന്നിവ പാരായണം ചെയ്യുന്നു .
ലഘുരുദ്രാഭിഷേകം : ആരോഗ്യം , സമ്പത്ത് എന്നിവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്നങ്ങൾ പരിഹരിക്കുന്നതിനാണ് ഈ അഭിഷേകം ചെയ്യുന്നത്. ജാതകത്തിലെ ഗ്രഹങ്ങളുടെ ദോഷഫലങ്ങൾ നീക്കം ചെയ്യാനും ഇത് ചെയ്യുന്നു.
ശ്രാവണ സോമവാര പൂജ: ശ്രാവണ മാസത്തിലെ ( ജൂലൈ-ആഗസ്റ്റ് ) തിങ്കളാഴ്ചകൾ ശിവനെ ആരാധിക്കുന്നതിന് വളരെ അനുകൂലമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഭക്തർ ശ്രാവണ മാസത്തിൽ സോമവാരവ്രതം ആചരിക്കുകയും വീടുകളിൽ പൂജകൾ നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. വില്വദളങ്ങൾ, വെളുത്ത പൂക്കൾ, വെള്ളം, തേൻ, പാൽ എന്നിവയാണ് പൂജയ്‌ക്ക് ഉപയോഗിക്കുന്ന വസ്തുക്കൾ.
ലക്ഷം വില്വാർച്ചന: ഒരു ലക്ഷം വില്വദളങ്ങൾ ഭഗവാന്റെ ലിംഗത്തിന് സമർപ്പിച്ചാണ് ഈ അർച്ചന നടത്തുന്നത് .ശ്രീലകത്ത് ഭക്തർക്ക് നേരിട്ട് ഭഗവാന് അഭിഷേകം സമർപ്പിക്കാം.

കാശി വിശ്വനാഥിനെ കണ്ടിറങ്ങുന്ന ഭക്ത്ർ സ്വയം നടത്തേണ്ട ചിട്ടകൾ

പഞ്ചതീർത്ഥ യാത്ര: തീർത്ഥാടകർ അസി ഘട്ട് മുതൽ ക്രമത്തിലുള്ള(ദശാശ്വമേധ ഘട്ട്, ആദികേശവ ഘട്ട്, പഞ്ചഗംഗ ഘട്ട്, മണികർണികാ ഘട്ട്) അഞ്ച് പ്രധാന ഘട്ടങ്ങളിൽ കുളിക്കണം. തുടർന്ന് കാശിയിലെ എല്ലാ പുണ്യസ്ഥലങ്ങളും സന്ദർശിക്കാൻ പോകണം.
മൗനി യാത്ര: ഈ യാത്ര മണികർണിക ഘാട്ടിലെ കുളിയോടെ ആരംഭിക്കണം, തുടർന്ന് ശിവന്റെയും ശക്തിയുടെയും വിവിധ രൂപങ്ങളുടെ ദർശനം കഴിഞ്ഞ് മണികർണികാ ഘട്ടിൽ വീണ്ടും കുളിച്ച് അവസാനിക്കണം. നിശ്ശബ്ദമായി നടക്കണമെന്നാണ് നിയമം .

ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ആഘോഷങ്ങൾ
മഹാശിവരാത്രി : മാഘ മാസത്തിലെ(ഫെബ്രുവരി/മാർച്ച്) 13-ാം രാത്രിയിലും 14-ാം ദിവസവും ഉത്സവം ആഘോഷിക്കുന്നു. ശിവന്റെ ലിംഗത്തെ ഗംഗാജലം കൊണ്ട് അഭിഷേകം ചെയ്ത്, ചന്ദനം ചാർത്തി, വില്വദളങ്ങൾ, ഭാംഗ്, ദതുര, പൂക്കൾ, തേങ്ങ, പഴങ്ങൾ, പശുവിൻ പാൽ എന്നിവ സമർപ്പിക്കുന്നു. ആളുകൾ ദിവസം മുഴുവൻ വ്രതമനുഷ്ഠിക്കുകയും വീടുകളിൽ ശിവപൂജ നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. മഹാശിവരാത്രിയിൽ ഗംഗാ നദിയിൽ സ്നാനം ചെയ്യുന്നത് പരമ പുണ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.
മകരസംക്രാന്തി : ഈ ദിവസം ഭക്തർ ഗംഗാ നദിയിൽ മുങ്ങിസൂര്യദേവനോട് പ്രാർത്ഥിക്കുന്നു. പകൽ സൂര്യന്റെ ആരോഹണത്തെയും വസന്തത്തിന്റെ തുടക്കത്തെയും സൂചിപ്പിക്കുന്നു . കാർഷിക മേഖലയിൽ നല്ല വിളവെടുപ്പിന് വേണ്ടിയുള്ളതാണ് ഈ ദിവസം. ഉത്സവ ദിനത്തിൽ, വാരണാസിയിലെ ആകാശത്ത് ആയിരക്കണക്കിന് പട്ടങ്ങൾ പറത്തുന്നു, ഇത് ഒരു ആവേശകരമായ അനുഭവമാണ്.
ശ്രാവണ മാസം : ശ്രാവണ മാസം ( ജൂൺ-ജൂലൈ ) ഹിന്ദു കലണ്ടറിലെ പുണ്യമാസമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. എല്ലാ തിങ്കളാഴ്ചകളിലും ശിവന് പ്രത്യേക അലങ്കാരങ്ങളും പ്രത്യേക പൂജകളും നടത്താറുണ്ട്. ആദ്യത്തെ തിങ്കളാഴ്ച ശിവഭഗവാനെ അലങ്കരിക്കുന്നു, രണ്ടാമത്തേതിൽ ശിവന്റെയും പാർവതിയുടെയും വിഗ്രഹങ്ങൾ അലങ്കരിക്കുന്നു. മൂന്നാമത്തെയും നാലാമത്തെയും തിങ്കളാഴ്ചകളിൽ ഭഗവാൻ അർദ്ധനാരീശ്വരനെയും ശ്രീ രുദ്രാക്ഷത്തെയും ആരാധിക്കുന്നു.
ദേവ് ദീപാവലി : ഉത്സവത്തിന്റെ അർത്ഥം ” ദൈവങ്ങളുടെ ദീപാവലി” എന്നാണ്. ദീപാവലി ഉത്സവം കഴിഞ്ഞ് പത്ത് ദിവസം കഴിഞ്ഞ് കാർത്തിക മാസത്തിലാണ് ഈ ഉത്സവം ആഘോഷിക്കുന്നത്. ഗംഗാ നദിയുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം എല്ലാ ഘട്ടങ്ങളുടെയും പടവുകളിൽ വിളക്കുകൾ കത്തിക്കുന്നു. ഈ അവസരത്തിൽ ഗംഗയിൽ സ്നാനം ചെയ്യാനാണ് ദേവന്മാർ ഭൂമിയിലേക്ക് ഇറങ്ങുന്നത് എന്നാണ് വിശ്വാസം.

രംഗ്ഭാരി ഏകാദശി: ഫെബ്രുവരി-മാർച്ച് മാസങ്ങളിലാണ് ഉത്സവം ആഘോഷിക്കുന്നത് . ഐതിഹ്യമനുസരിച്ച്, ഈ ദിവസമാണ് ശിവനും പാർവതിയും തമ്മിലുള്ള വിവാഹം നടന്നത്. ഈ ദിവസം കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രത്തിലെ മഹന്തിന്റെ വീട്ടിൽ നിന്ന് ഭക്തർ ശിവന്റെയും പാർവതിയുടെയും വിഗ്രഹങ്ങൾ അലങ്കരിച്ച പല്ലക്കിൽ വഹിച്ചുകൊണ്ട് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ശ്രീകോവിലിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നു.

വാരണാസിയിലെ ഘട്ടുകൾ:
ഗംഗാ നദിയുടെ തീരത്തിലേക്കുള്ള നദീതീരത്തെ പടവുകളാണ് ഘട്ടുകൾ എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നത്. നഗരത്തിൽ 84 ഘട്ടുകളുണ്ട്. ഭൂരിഭാഗം ഘട്ടങ്ങളും കുളിക്കുന്നതിനും പൂജാ ചടങ്ങുകൾക്കുമുള്ള ഘാട്ടുകളാണ്, മണികർണിക , ഹരിശ്ചന്ദ്ര ഘട്ട് എന്നീ രണ്ട് ഘട്ടങ്ങൾ ശ്മശാനങ്ങളായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.

അസ്സി ഘട്ട് മുതൽ പ്രയാഗ് ഘട്ട് വരെ:
അസ്സി നദിയിൽ നിന്നാണ് അസ്സി ഘട്ടിന്റെ പേര് ലഭിച്ചത്. ദുർഗ്ഗാദേവി ശുംഭ, നിശുംഭ എന്നീ രണ്ട് അസുരന്മാരെ തോൽപ്പിച്ച സ്ഥലമായാണ് അസ്സി ഘട്ടിനെ ചില പുരാണങ്ങളിൽ വിവരിക്കുന്നത്. തുളസീദാസ് രാമചരിതമനസ്സ് പൂർത്തിയാക്കിയ സ്ഥലം കൂടിയാണ് അസ്സി ഘട്ട്. മണികർണികാ ഘട്ടിൽ ദഹിപ്പിക്കാൻ വേണ്ടി ഭക്തർ മരണാനന്തരം ജഢം കാശിക്ക് കൊണ്ടുവരാനുള്ള ആഗ്രഹം പ്രകടിപ്പിക്കാറുണ്ട്. മുക്തി ഭവൻ എന്ന പുണ്യസത്രത്തിൽ മരണത്തിനോട് മല്ലിടുന്ന വ്യക്തികളെ പരിചരിച്ച് മരണാനന്തര ക്രിയകൾ ചെയ്യുന്നു. ആന്ധ്രാ ബ്രാഹ്മണരാണ് ഇവിടത്തെ മേൽനോട്ടക്കാർ. മണികർണികാ ഘട്ടിൽ ദഹിപ്പിക്കാനുള്ള അഗ്നി കെടാതെ സൂക്ഷിക്കുന്നത് മുക്തി ഭവനിലാണ്. മുക്തിഭവനിലെത്തുന്ന വ്യക്തി പന്ത്രണ്ട് ദിവസത്തിനുള്ളിൽ ദൈവത്തിൽ ചെന്നണയും എന്നാണ് പറയുന്നത്.

ഗംഗയിൽ നടത്തുന്ന ബലിതർപ്പണം ലോക പ്രസിദ്ധമാണ്.പിതൃതർപ്പണംനടത്തുമ്പോൾ തുണികൾ 7 പ്രാവശ്യം ഉണക്കി കുടഞ്ഞ് ധരിക്കണം. എന്നാൽ ഇക്കാലത്ത് രാവിലെ തുണി ഉണങ്ങിക്കിട്ടാൻ പ്രയാസമായതിനാൽ ഈറനുടുത്ത് കർമ്മങ്ങൾ ചെയ്യാൻ ഇളവുകൾ ഉണ്ട്. മേൽവസ്ത്രം ഉപയോഗിക്കാറില്ല. എന്നാൽ കാശ്മീർ, വാരണാസി ,പശുപതിനാഥ് പോലുള്ള തണൂപ്പുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ ഇതുപോലുള്ള കർമ്മങ്ങൾ മൂഴുവൻ വസ്ത്രത്തോടെ തന്നെയാണ് ചെയ്യപ്പെടുന്നത്.

IIതർപിതാഃ പിതരോ യേൻ സമ്പ്രാപ്യ മണികർണികാം.
സപ്ത സപ്ത തഥാ സപ്ത പൂർവജാസ്തേന താരിതാ:II
സ്കന്ദ പുരാണം കാശി ഖണ്ഡം, അദ്ധ്യായം 34, ശ്ലോകം 33.

ആ കുണ്ഡിൽ കുളിക്കുമ്പോൾ ശിവന്റെ ‘മണി’യും ‘കർണിക’യും ആ കുണ്ടിൽ വഴുതി വീഴുകയുണ്ടായി. ഇതിൽ നിന്നാണ് മണികർണിക’ എന്ന പേര് വന്നത്. ഈ ഘട്ടത്തിൽ, പരമശിവൻ തന്നെ മരിച്ചവരുടെ ചെവിയിൽ ഓം നമോ നാരായണായ എന്ന മന്ത്രം ഉച്ചരിച്ച് ലോകത്തെ മറികടന്നു മോക്ഷത്തിന്റെ പാതയിലേക്ക് മരിച്ചവരുടെ ആത്മാവിനെ നയിക്കുന്നു. സൂര്യ – ചന്ദ്രഗ്രഹണം, പ്രബോധിനി, നിർജ്ജല ഏകാദശി എന്നീ ദിവസങ്ങളിൽ ഇവിടെ കുളിക്കുന്നതിന് പ്രത്യേക പ്രാധാന്യമുണ്ട്.

ഗംഗാ ആരതി

ഒരു ഭക്തൻ പുണ്യനദിയായ ഗംഗയിൽ ഒരു തവണ കുളിക്കുകയും ദിവ്യമായ ഗംഗാ ആരതിയിൽ പങ്കെടുക്കുകയും ചെയ്താൽ അയാൾക്ക് അശ്വമേധയാഗം നടത്തിയതിന്റെ നേട്ടം ലഭിക്കും’ എന്നാണ് സ്കന്ദപുരാണം പറയുന്നത്. എല്ലാ സനാതന ധർമ്മ വിശ്വാസികളുടെയും ഹൃദയത്തിൽ മാ ഗംഗയ്‌ക്ക് ഒരു പ്രത്യേക സ്ഥാനമുണ്ട്. ശ്രീ കാശി വിശ്വനാഥന്റെ ജടയിൽ നിന്നാണ് മാ ഗംഗ തന്റെ ഉത്ഭവിയ്‌ക്കുന്നത്. വാരണാസിയിലെ ദശാശ്വമേധഘട്ടിൽ സപ്ത ഋഷികളുടെ പ്രതീകമായ 7 ബ്രാഹ്മണപണ്ഡിതർ ദിവസേന നടത്തുന്ന ഒരു പൂജാ ചടങ്ങാണ് ഗംഗാ ആരതി.
വൈകുന്നേരം സൂര്യാസ്തമയത്തിനുശേഷമാണ് ആരതി നടത്തപ്പെടുന്നത്. 45 മിനിറ്റാണ് ഈ ആരതി നടത്തുന്നത്. ഗംഗാ ആരതി സമയത്ത്, വിളക്കിന്റെ ജ്വാല ഗംഗാജലത്തിൽ തട്ടി പ്രതിഫലിച്ച് ഒരു അമാനുഷിക ദൃശ്യം സൃഷ്ടിക്കുന്നു. ഋഷികേശിനും വാരണാസിക്കും പുറമെ പ്രയാഗ്‌രാജ്, ചിത്രകൂട് എന്നിവിടങ്ങളിലും ഗംഗാ ആരതി തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. ഗംഗാദേവി മഹാദേവൻ്റ കാലുകളെ തഴുകി തിരിച്ച് ഒഴുകുന്നതായാണ് പറയപ്പെടുന്നത്. പണ്ട് കാലത്ത് രാജാക്കന്മാർ കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്ര ദർശനം നടത്തി ഭഗവാന്റെ അനുവാദം വാങ്ങിയ ശേഷമേ സ്വന്തം ദേശത്ത് ക്ഷേത്രം പണിയാൻ ആരംഭിക്കുകയുള്ളൂ . ഇന്ത്യയിലെ പല നാട്ടുരാജ്യങ്ങളുടെയും രാജാക്കന്മാർ താമസിച്ചിരുന്ന സത്രം ഇന്നും കാശിയിലുണ്ട്. കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രത്തിലെ പൂജകൾ ,ഗംഗ ആരതി എന്നിവ ഓൺലെയിനായി ബുക്ക് ചെയ്യാം.
പഞ്ചകോശി പരിക്രമയാത്ര:
കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രദർശനത്തെ തുടർന്ന്പഞ്ചകോശി യാത്ര നടത്തുന്ന ഭക്തരുമുണ്ട്. കർദ്‌മേശ്വർ, ശിവപൂർ, രാമേശ്വർ, ഭീംചണ്ഡി, കപിൽധാര എന്നിവിടങ്ങളാണ് ഈ യാത്രയിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന പുണ്യസ്ഥലങ്ങൾ. പഞ്ചകോശി യാത്ര നടത്താനായി ലോകത്ത് രണ്ടിടങ്ങളേ ഉള്ളൂ എന്ന്ആദിശങ്കരാചാര്യരുടെ പ്രശോനോത്തരരത്നമാലികയിൽ പ്രതിപാദിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതനുസരിച്ച്നല്ല മനുഷ്യരുടെ ഇടയിലോ കാശിയിലോ പഞ്ചക്രോശി യാത്ര നടത്താം .ശ്രീരാമൻ തന്റെ പിതാവായ ദശരഥ രാജാവിനുവേണ്ടിയും ലങ്കയിൽ നിന്ന് മടങ്ങിയെത്തിയതിനുശേഷവും ഈ യാത്ര നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. പാണ്ഡവരും ഈ യാത്ര നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഭക്തർ കാൽനടയായി 75 കിലോമീറ്റർ താണ്ടിയാണ് ഈ യാത്ര നടത്തുന്നത്. ശിവരാത്രിയിൽ ആയിരക്കണക്കിന് ഭക്തർ ഈ യാത്ര നടത്തുന്നത് കാണാം. ബ്രഹ്മവൈവർത്ത പുരാണത്തിലെ കാശി രഹസ്യം എന്ന ഭാഗത്ത് ഒരാൾക്ക് യാത്ര ചെയ്യാൻ എടുക്കുന്ന ദിവസങ്ങളുടെ എണ്ണത്തെക്കുറിച്ചു പറയുന്നുണ്ട്..
വാരാണസിയിൽ മൊത്തം 15-ലധികം പരിക്രമയാത്രകൾ നടത്തുന്നതായി പറയപ്പെടുന്നു . വാരണാസിയിലെ വിനായക യാത്ര സർപ്പിളാകൃതിയിൽ ഗണപതിയുടെ 56 പ്രധാന ആരാധനാലയങ്ങൾ സന്ദർശിച്ചുകൊണ്ട് ശ്രീ കാശി വിശ്വനാഥ ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് ഒത്തുചേരുന്നു.
II“ഹര ഹര! മഹാദേവ ശംഭോ! കാശി വിശ്വനാഥ ഗംഗേ മാതാ പാർവതി ഗാനേ!” ॥ പഞ്ചകോശി യാത്രയിൽ ഉരുവിടുന്ന മന്ത്രമാണിത്.

ജോക്സി ജോസഫ്