ഭാരതത്തിന്റെ ബഹിരാകാശഗവേഷണ സ്ഥാപനമായ ഐ.എസ്.ആർ.ഒയെ സംബന്ധിച്ച് നാഴികക്കല്ലായ ഒരു വർഷമായിരുന്നു 2016. ബഹിരാകാശ ശാസ്ത്രരംഗത്ത് വൻ കുതിപ്പാണ് ഈ കാലയളവിൽ ഐ.എസ്.ആർ.ഒ കൈവരിച്ചത്. ഐ.എസ്.ആർ.ഒ ഈ വർഷം ലോകത്തിനു നൽകിയ സംഭാവനകൾ അതുല്യമാണ്. ഈ വർഷം പൂർത്തിയാക്കിയ ദൗത്യങ്ങൾ, ഉപയോഗിച്ച വാഹനങ്ങൾ, ഉപഗ്രഹങ്ങൾ, സ്ഥലം, സമയം, പുരോഗമിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന പദ്ധതികൾ എന്നിവയറിയാം.
1 January 20, 2016 PSLV-C31/IRNSS-1E Launch
തീയതി: 2016 ജനുവരി 20
സമയം: 09.31
സ്ഥലം: ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിലെ സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്റർ (രണ്ടാം ലോഞ്ച് പാഡ്)
വാഹനം: പോളാർ സാറ്റലൈറ്റ് ലോഞ്ച് വെഹിക്കിൾ എന്ന ‘പി.എസ്.എൽ.വി’യുടെ 33ആമത് ബഹിരാകാശവാഹനം എക്സ്.എൽ ശ്രേണിയിലുളള പി.എസ്.എൽ.വിയുടെ 11ആം ദൗത്യം
ഉപഗ്രഹം: ഇന്ത്യൻ റീജിയണൽ നാവിഗേഷൻ സാറ്റലൈറ്റ് സിസ്റ്റം 1ഇ (അഞ്ചാം നാവിഗേഷൻ ഉപഗ്രഹം)
പേലോഡുകൾ: നാവിഗേഷൻ, റേഞ്ചിംഗ്
ഭാരം: 1425 കിലോഗ്രാം
കാലാവധി: 12 വർഷം
2 March 10, 2016 PSLV-C32/ IRNSS-1F Launch
തീയതി: 2016 മാർച്ച് 10
സമയം: 10.30
സ്ഥലം: ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിലെ സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്റർ (രണ്ടാം ലോഞ്ച് പാഡ്)
വാഹനം: പി.എസ്.എൽ.വി എക്സ്.എൽ സി32 (34ആം വാഹനം) (എക്സ്.എൽ ശ്രേണി 12 ആം ദൗത്യം)
ഉപഗ്രഹം: ഇന്ത്യൻ റീജിയണൽ നാവിഗേഷൻ സാറ്റലൈറ്റ് സിസ്റ്റം 1എഫ് (ആറാം നാവിഗേഷൻ ഉപഗ്രഹം)
പേലോഡുകൾ: നാവിഗേഷൻ, റേഞ്ചിംഗ്
ഭാരം: 1425 കിലോഗ്രാം
കാലാവധി: 12 വർഷം
3 April 28, 2016 PSLV-C33/IRNSS-1G Launch
തീയതി: 2016 ഏപ്രിൽ 28
സമയം: 12.50
സ്ഥലം: ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിലെ സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്റർ (ഒന്നാം ലോഞ്ച് പാഡ്)
വാഹനം: പി.എസ്.എൽ.വി എക്സ്.എൽ സി32 (35ആം വാഹനം) (എക്സ്.എൽ ശ്രേണി 13 ആം ദൗത്യം)
ഉപഗ്രഹം: ഇന്ത്യൻ റീജിയണൽ നാവിഗേഷൻ സാറ്റലൈറ്റ് സിസ്റ്റം 1ജി (ഏഴാം നാവിഗേഷൻ ഉപഗ്രഹം)
പേലോഡുകൾ: നാവിഗേഷൻ, റേഞ്ചിംഗ്
ഭാരം: 1425 കിലോഗ്രാം
കാലാവധി: 12 വർഷം
ഇന്ത്യൻ റീജിയണൽ നാവിഗേഷൻ സിസ്റ്റത്തിലെ ഏഴാമത്തെയും അവസാനത്തെയും ഉപഗ്രഹമായ ഐ.ആർ.എൻ.എസ്.എസ്. 1 ജിയുടെ വിജയകരമായ വിക്ഷേപണത്തിനു ശേഷം പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്രമോദി ഈ ഉപഗ്രഹ വൃന്ദത്തെ നാവിഗേഷൻ ഇന്ത്യൻ കോൺസ്റ്റല്ലേഷൻ (ഇന്ത്യൻ നാവിഗേഷൻ ഉപഗ്രഹങ്ങളുടെ നക്ഷത്രസമൂഹം) എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കുകയുണ്ടായി. നാവിഗേഷൻ സംബന്ധിച്ച സേവനങ്ങൾക്ക് മറ്റു പല രാഷ്ട്രങ്ങളും ഭാരതത്തെ ആശ്രയിക്കാൻ ഈ ഉപഗ്രഹങ്ങളുടെ വിക്ഷേപണം കാരണമായി. ഇത്, പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ വിദേശനയങ്ങളുടെ സുപ്രധാന നേട്ടങ്ങളിലൊന്നായി എടുത്തു കാട്ടപ്പെടുന്നു.
4 May 23, 2016 Reusable Launch Vehicle-Technology Demonstrator (RLV-TD) Launch
തീയതി: 2016 മേയ് 23
ബഹിരാകാശഗവേഷണരംഗത്ത് വിപ്ലവാത്മകമായ കുതിപ്പേകുന്ന പദ്ധതിയായി ഇതിനെ കണക്കാക്കാം. ബഹിരാകാശഗവേഷണം ഏറ്റവും ചിലവു കുറഞ്ഞതാക്കുവാൻ പുനരുപയോഗയോഗ്യമായ ഈ ബഹിരാകാശവാഹനത്തിന്റെ കണ്ടെത്തൽ ഏറെ സഹായകമാണ്.
വിമാനത്തിന്റെയും, റോക്കറ്റിന്റെയും സാങ്കേതികവിദ്യകൾ സംയുക്തമായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ബഹിരാകാശവാഹനമാണ് റീ യൂസബിൾ ലോഞ്ച് വെഹിക്കിൾ ടെക്നോളജി ഉപയോഗിച്ചു പരീക്ഷിക്കപ്പെട്ടത്.
സ്വയം നിയന്ത്രിത ലാൻഡിംഗ് അടക്കമുളള അതീവ സങ്കീർണ്ണങ്ങളായ സാങ്കേതിക വിദ്യ ഉപയോഗിച്ചുളള ഈ വാഹനം അതിന്റെ ആദ്യ പരീക്ഷണം നടത്തുന്നത് 2016 മെയ് 23ന് ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിലെ സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്ററിൽ നിന്നാണ്.
5 June 22, 2016 PSLV-C34 / Cartosat-2 Series Satellite Mission Launch
തീയതി: 2016 ജൂൺ 22
സമയം: 09.26
സ്ഥലം: ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിലെ സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്റർ
വാഹനം: പി.എസ്.എൽ.വി എക്സ്.എൽ സി32 (36ആം വാഹനം) (എക്സ്.എൽ ശ്രേണി 14 ആം ദൗത്യം)
ഉപഗ്രഹം: 20 ഉപഗ്രഹങ്ങൾ. ഐ.എസ്.ആർ.ഒയുടെ ചരിത്രത്തിൽ ഇത്രയധികം ഉപഗ്രഹങ്ങൾ ഒറ്റത്തവണയായി വിക്ഷേപിക്കുന്നത് ഇതാദ്യമാണ്. ഇതിനു മുൻപ് 2008 ഏപ്രിൽ 28ന് 10 ഉപഗ്രഹങ്ങളുമായി പി.എസ്.എൽ.വി –സി9 ലോകചരിത്രത്തിൽ ഇടം നേടിയിരുന്നു.
പിന്നീട് 2013ൽ 29 ഉപഗ്രഹങ്ങളുമായി നാസയും, തുടർന്ന് 33 ഉപഗ്രഹങ്ങളുമായി റഷ്യൻ സ്പേസ് ഏജൻസിയും ഈ റെക്കോഡ് തിരുത്തി. ഇത് ഐ.എസ്.ആർ.ഒയുടെ റെക്കോഡിൽ ഒന്നാമത്തെയും, ലോക റെക്കോഡിൽ മൂന്നാമത്തെയും ഏറ്റവും വലിയ (വിക്ഷേപിക്കുന്ന ഉപഗ്രഹങ്ങളുടെ എണ്ണത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ) ദൗത്യമാണ്.
പേലോഡുകൾ: അഞ്ചു രാജ്യങ്ങളുടെ 20 ഉപഗ്രഹങ്ങളാണ് പി.എസ്.എൽ.വി-സി34 വഹിച്ചത്.
1 കാനഡ: എം.3എം സാറ്റ് (85 കിലോഗ്രാം), ജി.എച്ച്.ജി.സാറ്റ്-ഡി (25.5 കിലോഗ്രാം),
2 ജർമനി: ബിറോസ് (130 കിലോഗ്രാം)
3 ഇന്ത്യ: കാട്രോസാറ്റ്-2സി (727.5 കിലോഗ്രാം), സത്യഭാമസാറ്റ് (01.5 കിലോഗ്രാം), സ്വയം (01 കിലോഗ്രാം)
4 ഇന്തോനേഷ്യ: ലാപാൻ-എ.3 (120 കിലോഗ്രാം)
5 യു.എസ്.എ: സ്കൈസാറ്റ് ജെൻ2-1 (110 കിലോഗ്രാം), ഫ്ലോക്-2പി – 12 എണ്ണം (04.7 കിലോഗ്രാം)
ആകെ ഭാരം: 1288 കിലോഗ്രാം
6 August 28, 2016 ISRO’s Scramjet Engine Technology Demonstrator
തീയതി: 2016 ഓഗസ്റ്റ് 28
അന്തരീക്ഷവായു ഉപയോഗപ്പെടുത്തി കുതിക്കുന്ന റോക്കറ്റിന്റെ ആദ്യ പരീക്ഷണം ഐ.എസ്.ആർ.ഒ നടത്തിയത് ഇന്നേദിവസമായിരുന്നു. ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിലെ സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്ററിൽ നിന്നും പരീക്ഷണാർത്ഥം വിക്ഷേപിച്ച റോക്കറ്റ്, 300 സെക്കന്റുകൾക്കുളളിൽ വിജയകരമായി തിരികെ ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിൽ നിർദ്ദിഷ്ട സ്ഥാനത്ത് വന്നു പതിച്ചു.
ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിൽ നിന്നും 320 കിലോമീറ്റർ അകലെ സമുദ്രത്തിലാണ് സ്ക്രാം ജെറ്റ് എഞ്ചിൻ ഘടിപ്പിച്ച റോക്കറ്റ് മുൻനിശ്ചയപ്രകാരം വന്നു പതിച്ചത്. പരീക്ഷണത്തിൽ വാഹനത്തിന്റെ വേഗത, എയർ ഇൻടേക്ക് മെക്കാനിസം തുടങ്ങി സങ്കീർണ്ണങ്ങളായ നിരവധി ഘടകങ്ങൾ പരീക്ഷിക്കപ്പെട്ടു.
ഹൈഡ്രജൻ പ്രധാന ഇന്ധനമായും, അന്തരീക്ഷത്തിലെ ഓക്സിജൻ ജ്വലനസഹായിയായും ഉപയോഗിക്കുന്ന സാങ്കേതികവിദ്യയാണ് ഇതിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നത്.
സ്ഥലം: സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്റർ
വാഹനം: സ്ക്രാം ജെറ്റ്
ഭാരം: 3277 കിലോഗ്രാം
7 September 8, 2016 GSLV-F05 / INSAT-3DR Mission Launch
പ്രധാനമായും കാലാവസ്ഥാ നിരീക്ഷണം ലക്ഷ്യം വച്ച് ഭാരതം വിക്ഷേപിച്ച ഉപഗ്രഹമാണ് ഇൻസാറ്റ് – 3 ഡി.ആർ
തീയതി: 2016 സെപ്റ്റംബർ 8
സമയം: 11.20
സ്ഥലം: ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിലെ സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്റർ (രണ്ടാം ലോഞ്ച് പാഡ്)
വാഹനം: (ജിയോ സിങ്ക്രൊണസ് സാറ്റലൈറ്റ് ലോഞ്ച് വെഹിക്കിൾ) ജി.എസ്.എൽ.വി എം.കെ II എഫ് 05 (പത്താം വാഹനം)
ഉപഗ്രഹം: ഇൻസാറ്റ് – 3 ഡി.ആർ
പേലോഡുകൾ: ഡി.സി.എസ് (ഡാറ്റാ കളക്ഷൻ സർവ്വീസ്), എസ്.എ.എസ് & ആർ (അഡ്വാൻസ്ഡ് എയിഡഡ് സേർച്ച് & റെസ്ക്യൂ), ഇമേജർ (ഇൻസാറ്റ് ഇമേജർ), സൗണ്ടർ (ഇൻസാറ്റ് സൗണ്ടർ)
ഭാരം: 2211 കിലോഗ്രാം
8 September 26, 2016 PSLV-C35 / SCATSAT-1 Launch
തീയതി: 2016 സെപ്റ്റംബർ 26
സമയം: 9.12
സ്ഥലം: ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിലെ സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്റർ (ഒന്നാം ലോഞ്ച് പാഡ്)
വാഹനം: പി.എസ്.എൽ.വി – സി 35
ഉപഗ്രഹം: സ്കാറ്റ്സാറ്റ് – 1 (371 കിലോഗ്രാം), അൽജീരിയയുടെ അൽസാറ്റ് -1ബി, അൽസാറ്റ് – 2ബി, അൽസാറ്റ് – 1എൻ, കാനഡയുടെ എൻ.എൽ.എസ് – 19, യു.എസ്.എയുടെ പാത്ത്ഫൈൻഡർ – 1, ഐ.ഐ.ടി ബോംബേയുടെ പ്രഥം (രണ്ട് ഉപഗ്രഹങ്ങൾ), ബംഗലുരു പി.ഇ.എസ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയുടെ പിസാറ്റ്
ഒരു വാഹനം തന്നെ രണ്ട് വ്യത്യസ്ത ഓർബിറ്റുകളിൽ ഉപഗ്രഹവിക്ഷേപണം നടത്തുന്ന ആദ്യത്തെ സംരംഭമാണിത്. സ്കാറ്റ്സാറ്റ് – 1ഉം യൂണിവേഴ്സിറ്റികളുടെ ഉപഗ്രഹങ്ങളും 720 കിലോമീറ്റർ അകലെയും, മറ്റ് വിദേശ ഉപഗ്രഹങ്ങൾ 670 കിലോമീറ്റർ അകലെയുമാണ് ഇത് വിക്ഷേപിച്ചത്.
പേലോഡുകൾ: നാലു രാജ്യങ്ങളുടെ ഉപഗ്രഹങ്ങളാണ് പി.എസ്.എൽ.വി – സി35 വഹിച്ചത്.
1 ഭാരതം: ഐ.എസ്.ആർ.ഒയുടെ സ്കാറ്റ്സാറ്റ് (377 കിലോഗ്രാം), ഐ.ഐ.ടി ബോംബേയുടെ പ്രഥം (10 കിലോഗ്രാം), പി.ഇ.എസ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ടെക്നോളജിയുടെ പി.ഐ.സാറ്റ് (5.25 കിലോഗ്രാം)
2 അൽജീരിയ: അൽസാറ്റ് – 1 ബി (103 കിലോഗ്രാം), അൽസാറ്റ് – 2 ബി ( 117 കിലോഗ്രാം), അൽസാറ്റ് – 1 എൻ (7 കിലോഗ്രാം)
3 കാനഡ: എം.എൽ.എസ് – 19 (8 കിലോഗ്രാം)
4 യു.എസ്.എ: പാത്ത്ഫൈൻഡർ – 1 (44 കിലോഗ്രാം)
ഭാരം: 671.25 കിലോഗ്രാം
9 October 6, 2016 GSAT-18 Mission
തീയതി: 2016 ഒക്ടോബർ 6
സമയം: 8.30 (യു.ടി.സി)
സ്ഥലം: ഫ്രഞ്ച് ഗിയാന സ്പേസ് സെന്റർ (കുറു വിക്ഷേപണകേന്ദ്രം)
വാഹനം: ഏരിയാൻ 5 ഇ സി എ വി.എ.231
ഉപഗ്രഹം: ജിസാറ്റ് – 18 (ഐ.എസ്.ആർ.ഒയുടെ 20ആമത്തെ ഉപഗ്രഹം)
ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ സാറ്റലൈറ്റ് സിസ്റ്റത്തിന്റെ വാർത്താവിനിമയോപഗ്രഹമായ ജിസാറ്റ് – 18 ഭാരതീയ റോക്കറ്റ് ആയ പി.എസ്.എൽ.വിയ്ക്ക് വഹിക്കാവുന്നതിലും അധികം ഭാരമുളളതിനാലാണ് യൂറോപ്യൻ വിക്ഷേപണ വാഹനമായ ഏരിയാൻ 5നെ ആശ്രയിച്ചത്.
വാർത്താവിനിമയം കൂടാതെ, ബാങ്കിംഗ്, ബ്രോഡ്ബാന്റ്, ടെലിവിഷൻ തുടങ്ങിയവയുടെയും പ്രവർത്തനശേഷി വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ കഴിയുന്ന 48 ട്രാൻസ്പോണ്ടറുകൾ അടങ്ങിയതാണ് ജിസാറ്റ് -18.
ഭാരം: 3404 കിലോഗ്രാം, ഇതുവരെ വിക്ഷേപിച്ചതിൽ ഏറ്റവും ഭാരമേറിയ ഉപഗ്രഹമാണിത്.
കാലാവധി: 15 വർഷം
10 December 7, 2016 PSLV-C36 / RESOURCESAT-2A Mission
2016ൽ ഐ.എസ്.ആർ.ഒ അവസാനമായി വിക്ഷേപിച്ച റിമോട്ട് സെൻസിംഗ് ഉപഗ്രഹമാണ് റിസോഴ്സ് സാറ്റ് – 2 എ
തീയതി: 2016 ഡിസംബർ 7
സമയം: 10.25
സ്ഥലം: ശ്രീഹരിക്കോട്ടയിലെ സതീഷ് ധവാൻ സ്പേസ് സെന്റർ (ഒന്നാം ലോഞ്ച് പാഡ്)
വാഹനം: പി.എസ്.എൽ.വി – സി 35 (ഐ.എസ്.ആർ.ഒയുടെ 38ആം വിക്ഷേപണവാഹനം, എക്സ് എൽ ശ്രേണി)
ഉപഗ്രഹം: റിസോഴ്സ് സാറ്റ് – 2 എ
പേലോഡുകൾ: മൂന്നു പേലോഡുകളാണ് റിസോഴ്സ് സാറ്റ് – 2 എയിലുളളത്
1. അഡ്വാൻസ്ഡ് വൈൽഡ്-ഫീൽഡ് സെൻസർ
2. ദ ലീനിയർ ഇമേജിംഗ് സെൽഫ്-സ്കാനിംഗ് സെൻസർ
3. ലിസ്-4 കാമറ ഇ
തിനോടൊപ്പം 200 ജി.ബി സ്റ്റോറേജ് സംവിധാനമുളള സോളിഡ് സ്റ്റേറ്റ് റെക്കോർഡറുകളും ഇതിലുണ്ട്.
ഭാരം: 1235 കിലോഗ്രാം
കാലാവധി: 5 വർഷം